HIV +

If you judge people you have no time to love them. 

~Mother Teresa


Wat is HIV/ Aids en hoe komt het dat er nog steeds zo een groot taboe rond hangt?

Hoe ga je om met je diagnose en hoe vertel je je familie over je ziekte? 

Met de focus op wereldaidsdag (1 december 2012) wil ik een antwoorden bieden op deze vragen.

Achtergrondinformatie

Verschil tussen HIV en aids

HIV	Aids
HIV is een virus dat aids veroorzaakt. HIV breekt stap voor stap de afweer af die mensen van natura hebben tegen ziekten.	Aids is een ernstige, dodelijke ziekte. Je spreekt van aids, als je lichaam niet meer kan vechten tegen infecties, die je normaal wel de baas bent.

Iemand met aids wordt alsmaar zwakker en vatbaarder voor allerlei ziekten, waaraan hij of zij zonder behandeling uiteindelijk zou sterven.

Iemand die drager is van het HIV (Human Immunodeficiency Virus) wordt seropositief genoemd. Seropositief zijn, wil nog niet zeggen dat je aids hebt. De levensverwachting voor seropositieven is door de ontwikkeling van medicatie sterk toegenomen. Leven met HIV is weer mogelijk. Deze mensen kunnen terug bouwen aan een toekomst.

TIP: Onderstaand filmpje geeft duidelijk de verschillende stadia van de besmetting weer. Dit filmpje is zeer helder en duidelijk voor leerlingen. Het is zeker bruikbaar in de les!

Overdracht van HIV

Overdracht van het HIV-virus gebeurd via bloed en sperma. De kans is kleiner, maar het virus kan ook doorgegeven worden via voorvocht en vaginaal vocht. Een seropositieve moeder kan het virus doorgeven tijdens de zwangerschap, de bevalling en via borstvoeding.

Meestal verloopt de besmetting onopgemerkt. In de beginfase hebben vele mensen last van griep. Eens deze fase doorlopen, hebben de meeste seropositieven geen last van kwaaltjes. Dit geldt niet voor iedereen. Sommige mensen klagen ook over moeheid, spierpijnen, nachtzweten, … naarmate de infectie vordert, komen de symptomen meer voor.

Fabeltjes?

Er gaan veel verhalen rond over mensen met HIV. Sommigen mensen vinden het ook eng, om met hen in contact te komen. Is dit terecht? Wat zijn fabeltjes rond het virus?

• Een persoon zoenen met HIV is geen enkel probleem. Hiv wordt niet overgedragen via speeksel
• Je kan met een gerust hart de hand schudden.
• Een HIV patiënt mag je een knuffel geven.
• Je moet niet met een boog rond de persoon lopen.
• Je mag uit hetzelfde kopje drinken.
• Je kan hetzelfde toilet gebruiken, zonder het eerst grondig te reinigen.

Waar komt aids vandaan?

Er bestaan twee virussen die HIV kunnen overoorzaken.

HIV- 1 en HIV- 2 . Wereldwijd is HIV- 1 de belangrijkste verwekker. Deze virussen zijn verwant aan virussen die bij apen zijn gevonden. De apen die hiermee bedoelt worden zijn de chimpansee en de zwarte mangabey. De virussen van de aap hebben zich aangepast aan de mens. De mens heeft waarschijnlijk het virus opgelopen tijdens de jacht en versnijden van de apen.

Recent onderzoek heeft de eerste gevallen van HIV besmetting bij de mens kunnen aantonen in weefselstukjes afgenomen bij zieken in Kinshasa eind de jaren 50 van de vorige eeuw. Door studies over het erfelijk materiaal vermoed men dat de eerste gevallen van HIV-1 infectie moest ontstaan zijn in Afrika, einde 19^de, begin 20^ste eeuw.

Doordat het virus was aangekomen in dichtbevolkte steden, barstte er een epidemie los.

Wat is de behandeling van HIV en aids?

Tot op de dag van vandaag bestaat er nog geen geneesmiddel waarmee je kan genezen van aids. Evenmin bestaat er een vaccin om je tegen hiv te beschermen.

Sinds 1996 bestaat er wel een behandeling voor hiv. Er wordt een kuur van aidsremmers voorgeschreven. Die remmen de vermenigvuldiging van het hiv-virus af en verhinderen zo de ontwikkeling van aids. Deze medicijnen worden in combinatie genomen om het virus zoveel mogelijk te bestrijden. Deze combinatie bestaat uit drie of meer verschillende medicijnen. Daarom wordt deze behandeling ook wel combinatietherapie of cocktail genoemd.

De combinatietherapie onderdrukt de aanmaak van het virus, waardoor de afweer niet langer wordt aangetast en zich weer kan herstellen. Deze combinatietherapie onderdrukt de aanmaak van nieuwe hiv-virussen, maar kan het niet vernietigen.

Het doel van deze behandeling is de hoeveelheid virus in het bloed zo laag te krijgen dat het met de huidige testen niet meer waarneembaar is. De therapie wordt (indien mogelijk) opgestart vooraleer de patiënt symptomen heeft van aids.

Om een goed effect te bereiken met de behandeling is het belangrijk dat er steeds voldoende medicijn in het lichaam aanwezig is. Dit bekent dat de medicijnen in de juiste dosissen, op de juiste tijdstippen en op de juiste wijze moeten worden ingenomen. 

TIP: Bekijk zeker ook het filmpje. Terug te vinden in bijlage .

Werkgelegenheid

Mensen die besmet zijn met het HIV virus hebben vaak problemen op de werkvloer. Een patiënt die werk zoekt mag zich verwachten aan de vraag: ‘waarom was u een tijdlang ziekenfondspatiënt?’ Als patiënt heb je het recht de waarheid te verzwijgen, maar liegen levert meestal niets op. Verklapt hij de echte reden, grijpt hij vast en zeker naast de job.

Daarnaast zijn er nog de collega’s. Zij confronteren je regelmatig met kwetsende opmerkingen. Dit gebeurd meestal uit onwetendheid of uit angst voor besmetting.

Slaag je er toch in om alles te verbergen, komt de weerslag later. De cocktails hebben jaren later ook hun effect op je fysieke weerbaarheid. Je krijgt last van ingevallen wangen, opgeblazen buik, dunne benen …

Je collega’s vragen zich af wat er met je aan de hand is. Geen leuk moment.

Mensen met HIV en kinderen?

Een kinderwens lijkt voor vele mensen vanzelfsprekend. Voor mensen met HIV komen hierbij wat vragen naar boven.

1. Wat is de kans dat mijn seronegatieve partner besmet raakt en hoe kan dat vermeden worden?
2. Wat is de kans dat het kind besmet geraakt? Hoe kunnen we dit zo laag mogelijk houden. Wat als het kind toch seropositief blijkt te zijn?
3. Wat zijn de gevolgen van de zwangerschap voor de gezondheid van de vrouw?
4. Wat als de omgeving de keuze om een kind te krijgen, afwijst?

Momenteel bestaan er verschillende technieken die een bevruchting mogelijk maken. Deze technieken kunnen zowel toegepast worden bij een positieve vrouw als een positieve man.

Een goede opvolging tijdens de zwangerschap is aangewezen. Sommige nevenwerkingen kunnen optreden tijdens de zwangerschap. Een vruchtwaterpunctie wordt bij seropositieve vrouwen afgeraden. (Een vruchtwaterpunctie wordt uitgevoerd om te kijken of het kind erfelijke afwijkingen heeft.)

Vrouwen met een lage weerstand lopen meer risico op een vroegtijdige bevalling.

Tijdens de zwangerschap kunnen dokters niet detecteren of het kind besmet is met het HIV virus. Na de geboorte wordt een bloedtest uitgevoerd. Deze gaat op zoek naar het virus. Deze test wordt drie maanden na elkaar uitgevoerd. Wanneer men tijdens deze tests niks vindt, kan je er vanuit gaan dat het kind niet besmet is met het HIV virus.

Wat als de vrouw seropositief is en de man seronegatief?

Er bestaan verschillende manieren om zwanger te geraken wanneer de vrouw positief is en de man negatief.

Men wil vermijden dat de man ook een positieve status krijgt. Daarom vangt de man zijn sperma op en brengt dit met een spuit (zonder naald) terug in de vagina.

De grootste kans op bevruchting bestaat op het vruchtbaarste moment tijdens de cyclus.

Veel positieve vrouwen hebben een positief resultaat met deze manier van werken.

Wat als de man seropositief is en de vrouw seronegatief?

Sperma van een positieve man bevat HIV. Het virus zit in het vocht rond de zaadcellen. Het is mogelijk op de zaadcellen te ‘wassen’. Op deze manier wast men het virus weg.

De bevruchting kan op twee manieren gebeuren:

1. inseminatie: het sperma wordt onmiddellijk in de baarmoeder geplaatst.
2. IVF: de eicel wordt in het labo bevrucht en nadien in de baarmoeder geplaatst. Deze behandeling moet regelmatig opnieuw worden uitgevoerd. Dit lukt niet direct van de eerste keer.

Wat als beide partners positief zijn?

De bevruchting kan bij positieve partners toch op een natuurlijke wijze gebeuren.

Dit brengt wel enkele risico’s met zich mee.

1. therapie van beide partners kan verstoord worden.
2. de virale lading kan stijgen door een herinfectie.

Dit vergroot de kans op een besmetting van het kind. Het is dan ook aangewezen om veilig te vrijen tijdens de zwangerschap.

Men kan ook kiezen voor een kunstmatige bevruchting.

Aantal besmettingen in België

Recente studies tonen aan dat de mensen met HIV nog steeds toenemen.

In 2010 noteerde het WIV 1196 nieuwe diagnoses van HIV-infectie. In vergelijking met 2009 is er een stijging van 5,5% gemeten.

Het aantal nieuwe diagnoses bij Belgen stijgt met 8% ten opzichte van 2009. Het aantal nieuwe diagnoses door heteroseksuele overdracht stagneert sinds 2009 bij mannen en neemt af bij de vrouwen.

Aids in de wereld

In Afrika maakt de Aids-epidemie de meeste slachtoffers. Dit is dan voornamelijk zwart – Afrika (het gebied onder de Sahara). Veel regeringen in Afrika hebben de epidemie onderschat. Pas nadat werd vastgesteld dat het erg slecht ging met de economie (vanwege een groot aantal overlijdens aan aids) wil men pas stappen ondernemen om de epidemie te stoppen. Een ontzettend groot probleem is het gebrek aan geld, dat nodig is voor preventie, voorlichting en gezondheidszorg.

Wereldwijd zijn er 37,8 miljoen mensen besmet met het  hiv-virus.

Personen met HIV/ Aids in de wereld

Wereldaidsdag

 In 1982 wordt voor het eerst het virus ontdekt dat een geheimzinnige ziekte veroorzaakt, als eerst onder homoseksuelen. Algauw blijkt dat ook vrouwen de ziekte  kunnen krijgen.In 1988 vergaderen 148 ministers van gezondheid in Londen over aids. Men besluit dat alles op alles moet worden gezet om de ziekte te voorkomen. Een goede voorlichting is hierbij noodzakelijk. Ze besluiten om 1 december uit te roepen tot wereld aids dag. Wereldaidsdag is een dag waarop de strijd tegen aids wereldwijd in de schijnwerpers staat. Men wil op deze dag ook extra geld inzamelen voor de miljoenen slachtsoffers. Belangrijker nog: men wil ook de vooroordelen weg nemen.

Antwoorden op de vragen

Een getuigenis

Het was december en de examenperiode was begonnen. Voor mij als leerkracht was dat een zalig vooruitzicht. Niet al te veel werk, wat verbeteren, de vakantie in zicht. Ik was zo verheugd dat ik met een paar vrienden afsprak om iets te gaan eten. De drank vloeide rijkelijk. Het werd later en ik werd alleen maar meer dronken. Van het een kwam het ander. Die nacht had ik onveilig contact. Voordien had ik nog geen vijf onbeschermde contacten gehad in mijn hele leven. Ik ken mannen die er wel vijftig hadden en die kerngezond zijn. Ik had prijs. 

 Een maand later kreeg Thierry meer last van keelpijn, maar maakte zich geen zorgen. Hij had wel regelmatig last van keelontstekingen. Het ging van kwaad naar erger. Hij at niet meer en ging ook niet meer naar zijn werk. De klachten bleven aanhouden. Thierry werd doorverwezen naar een neus-keel- en oorarts. De arts besloot zijn amandelen te verwijderen, maar eerst moest er een bloedafname gebeuren. De specialist kwam in zijn kamer binnen en vroeg rechttoe rechtaan of Thierry wist dat hij seropositief was. De artsen mochten Thierry niet testen op hiv, maar langs de andere kant was hij toch blij dat hij het wist.

Hoe ga je ermee om?

Thierry werd in contact gebracht met anderen mensen met HIV. Dit hielp hem om het nieuws te verwerken. Kunnen praten met lotgenoten, lucht enorm hard op. Je moet met jezelf in reine komen.

Thierry wil een belletje laten rinkelen. Mensen moeten beseffen dat ze veilig moeten vrijen, voor hun eigen gezondheid en voor die van een ander. Hoe meer ze weten over hiv, hoe minder ze het als een bedreiging gaan zien. Hoe kleiner de bedreiging, hoe sneller ze zich laten testen.

Na de diagnose van HIV bracht Thierry zijn lichaam in een betere conditie dan ooit voorheen. Snel na de diagnose werd er medicatie toegediend. Na amper vier weken was de virale lading al ondetecteerbaar. Omdat hij beseft hoe belangrijk de routine bij de medicatie is, neemt Thierry zijn medicatie klokvast. Dankzij de medicatie kan hij een normaal, actief leven leiden. 

Door deel te nemen aan HIV-run wilde hij laten zien dat mensen met hiv gewoon kunnen functioneren zoals anderen, ook als het om sport gaat. Thierry kan nu echt genieten van het sporten. Tijdens het sporten heeft Thierry de tijd om zijn hoofd leeg te maken. Dat is belangrijk. Het draait niet enkel rond de fysieke, maar ook om de mentale gezondheid.

Thierry heeft twee jaar nodig gehad om alles te kunnen plaatsen. 

Ik was echt in rouw, ik zocht de eenzaamheid op. Ik had een discman gekregen. Het was de tijd van de eerste mp3's, maar ik was heel blij met mijn apparaat. Ik was heel ziek, maar ik mocht buiten komen en ik ging met mijn walkman de straat op, koffietje drinken, altijd alleen. Ik wou alleen zijn, ik ben heel veel alleen geweest in die periode.

Hoe vertel je het aan je familie, een nieuwe partner?

Om zes uur 's avonds kwam mijn mama binnen, stipt bij het begin van het bezoekuur. Ik had me manmoedig voorgenomen om in alle talen te zwijgen. Ze had nog geen stap in mijn kamer gezet, of ik flapte het eruit. Mama, ik heb hiv. En ik begon te huilen.

 Thierry kon terugvallen op zijn mama. De relatie tussen moeder en zoon was altijd al zeer sterk. Hierdoor voelde Thierry zich gewaardeerd en gesteund in alles wat hij ondernam.

Maar om tegen een potentiële nieuwe vriend te zeggen dat je HIV hebt, is minder vanzelfsprekend.
Je bent geïnteresseerd in iemand, je bent een beetje verliefd: wanneer moet je het zeggen? Hoe moet je dat doen? Er zijn hier helaas geen standaardprocedures voor. 
De angst voor afwijzing is niet absurd, maar reëel. 
Je voelt aan bij mensen hoe ze gaan reageren. Sommige mensen vertel je het direct, met andere heb je enkele leuke dates en heb je nog niet verteld dat je seropositief bent.

Tips voor leerkrachten

Wanneer je denkt aan mensenrechten of de millenniumdoelstellingen dan leg je ook een verband naar aids. Het is een ziekte waar nog veel onwetendheid rond heerst, zeker bij de jongeren.

Het is nog steeds een taboe. Wanneer je met andere mensen over dit onderwerp spreekt, steken afwijzende uitspraken nog al snel de kop op.

Daarom lijkt het mij zeer belangrijk dat je het onderwerp aansnijdt tijdens de les.

Het boek ‘HIV +’ leest als een trein. Je kan als leerkracht stukjes selecteren die je samen met de leerlingen leest.

Een uitstap naar het JAC is eveneens uiterst geschikt. Je moet met je leerlingen buiten de klas komen. Een uitstap is dan ideaal!

Wanneer je leerlingen al wat ouder zijn, kan je ze de uitstap zelf laten voorbereiden.

In bijlage vind je een werkbundel rond de wereldaidsdag die ieder jaar doorgaat op 1 december. Het is dan ook aangewezen dat je eind november met het thema begint. In deze werkbundel zit namelijk een uitdaging die draait rond de wereldaidsdag. De uitdagingen worden uitgevoerd op 1 december. De leerlingen hebben bagage nodig voor deze dag.

Wil je de leerlingen laten zien wat aids met je lichaam kan doen? Bekijk dan zeker dit filmpje samen met de leerlingen. http://www.aidsfonds.nl/hivaids/wat

Ook in dit onderdeel start ik met een quote. Maar je kan eveneens beginnen met een kwaliteitsvolle foto om de aandacht van de leerlingen te trekken.

Op de site van National Geographic (http://science.nationalgeographic.com/science/photos/aids/#/aids-virus_803_600x450.jpg) vind je goede kwaliteitsfoto’s. Er staat steeds uitleg bij vermeld.

TIP: Hoe kan je deze foto’s gebruiken?

De KIAM methode: variant

• Verdeel de klas in groepen van vier.

• Geef elke groep een afbeelding
• Laat de leerlingen brainstormen over de foto.

          Wat zien de leerlingen op deze foto?

          Wat zou dit kunnen betekenen?

          Lees het waren verhaal achter de foto.

          Waren de leerlingen juist?

• Laat de leerlingen hun foto voorstellen aan de rest van de klas.

          Hou een korte bespreking per foto.

• Begin met de les.

Bronnen

Van Peer C., HIV +, boek, LANNOO, 272

Quotations, Thoughts, Sayings:
World AIDS Day, internet, 20120929, (http://www.quotegarden.com/world-aids-day.html)

Sensoa, wereldaidsdag, internet,20120929,( http://www.sensoa.be/campagne/wereldaidsdag-2011)

Aids en wereldaidsdag,internet,20120929,( http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/ziekten/2922-aids-en-wereld-aids-dag.html)

National Geographic, Photo Gallery Aids, internet, 20120929, (http://science.nationalgeographic.com/science/photos/aids/)

Aidsfonds, Wat is aids en HIV?, internet, 20120929, (http://www.aidsfonds.nl/hivaids/wat?gclid=CKCW4pqe4rICFYTMtAod6XUAQQ)

Leven met HIV, internet, 20120929, (http://www.levenmethiv.be/pdf/praat_over_seks/leven_met_hiv.pdf)

Sensoa, seks en relaties, internet, 20120929, (http://www.levenmethiv.be/1_6_2.php)

Sensoa, nieuwe HIV diagnose 2010, 20120929, (http://www.sensoa.be/sites/default/files/feiten_en_cijfers_hiv_en_aids_in_belgie_situatie_2010.pdf)

Verhasselt B., Waar komt aids vandaan?, internet, 20121008, (http://www.ikhebeenvraag.be/vraag/7053)

Wereldaidsdag, internet, 20121008, (http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/ziekten/2922-aids-en-wereld-aids-dag.html)

VDAB, werken met aids, internet, 20121008, (http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/ziekten/2922-aids-en-wereld-aids-dag.html)