Mijn vorige blog ging over de tentoonstelling van Carl de Keyzer.
Hij wil hier de gevaren van de opwarming van de aarde duiden.
In dit kader heb ik een goede tip voor alle leerkrachten die het onderwerp in hun lessen willen behandelen.
Vanaf 26 december 2012 speelt er in alle Belgische zalen de film: The impossible.
De film gaat over een gezin dan in 2004 op vakantie was in Zuidoost- Azië. Op kerstmis worden ze geteisterd door het noodlot. Ze worden overspoelt door de tsunami en het gezin wordt in twee gerukt.
De papa van het gezin geeft de moed niet op, samen met zijn twee kinderen gaat hij op zoek naar zijn vrouw en oudste zoon.
In de film worden duidelijke beelden getoond van de tsunami's en de gevolgen hiervan.
Voor leerlingen is dit een goede duiding. Er wordt een stukje geschiedenis vertelt met de kleine g. Het is een getuigenis. Dit zegt voor leerlingen veel meer.
Hieronder vind je de trailer van de film terug.
Op 22 en 23 september werd er gezongen voor het klimaat. Onderstaande clip is te gebruiken als motivatiefase.
De natuur kan men alleen overwinnen door zich
ernaar te schikken. °
Francis Bacon
Elke dag in het
nieuws hoor je het wel iets van een natuurramp denk maar aan Orkaan Sandy,
sneeuwstormen in New York, tsunami’s in Japan, .. Deze natuurrampen zorgen
steeds voor veel schade, schade aan gebouwen, maar ook aan mensen.
Honderden mensen
laten elk jaar het leven door een natuurramp.
Deze natuurrampen
zijn een ‘ver-van-mijn-bed-show’, maar hoe zit het met Europa?
Zijn deze
natuurrampen een gevolg van de opwarming van de aarde? Wat is dat? Welke
gevolgen dit heeft? Welke verdragen zijn hier rond gesloten?
Carl De Keyzer ging
op onderzoek uit en heeft hier een tentoonstelling rond gemaakt. ‘Moments
before the flood’ geeft een beeld over de kuststrook van Europa.
Wat is de opwarming van de aarde? Welke
gevolgen heeft dit? Welke verdragen zijn er opgesteld om de opwarming tegen te
gaan?
Heeft de opwarming invloed op natuurrampen?
Wat zijn de meest voorkomende natuurrampen?
Op deze vragen wil
een antwoord vinden.
Achtergrondinformatie
Carl de Keyzer
Carl de Keyzer,
geboren op 17 december 1958, is een Belgisch fotograaf. Hij studeerde
fotografie aan de Academie van Gent. Sinds 1994 is hij lid van het
fotocollectief Magnum.
In 1982
richtte de Keyzer samen met Dirk Braeckman en Marc Van Roy de galerie voor
fotografie XYZ op. De galerij was niet rendabel, maar zorgde wel voor contacten
met betere fotografen en hun werk.
Met zijn
tentoonstelling ‘Moments before the floods’ wil hij de mooiste kuststreken op
foto vastleggen, voor het te laat is.
Vier jaar
lang heeft Carl De Keyzer vier maanden per jaar de kusten van Europa afgereisd.
Hij fotografeerde vervreemdende landschappen, desolate stranden, verlaten
hotels, winterse pieren en dramatische wolkenpartijen.
In het volgende filmpje vertelt De Keyzer waarom hij deze tentoonstelling wou maken.
Opwarming van de aarde
De klimaatsverandering is een realiteit. Vandaag is het
gemiddeld twee graden warmer op aarde dan de voorbije tweeduizend jaar. Als de
huidige trend zich voortzet, zal de globale temperatuur tegen het eind van de
eeuw waarschijnlijk hoger klimmen dan ooit in de voorbije twee miljoen jaar.
Tussen nu en het einde van de eeuw kan de temperatuur op
aarde in het slechtste geval met 7° stijgen. Een stijging van 3,4 of 5° kan al
dramatische gevolgen hebben! Kustgebieden en eilanden verdwijnen onder de
zeespiegel.
De zon en de broeikasgassen
De zon is de motor
van ons klimaat. Ze zorgt voor licht en warmte. De hitte van haar stralen wordt
door de aarde opgenomen. Deze warmte wordt gebruikt om het land en het water te
verwarmen.
Bijna de helft van
deze stralen wordt teruggekaatst in de ruimte. Allerlei gassen houden echter
een deel van die teruggekaatste warmte tegen.
Tegenwoordig worden
er te veel broeikasgassen uitgestoten waardoor er meer stralingen worden
tegengehouden dan vroeger. De warmte blijft binnen de atmosfeer en doet de
temperatuur op de hele aarde stijgen.
Dit broeikaseffect
is het gevolg van een stijgend energieverbruik.
Op zich is er niets
mis met broeikasgassen. Ze leggen een deken rond de aarde, waardoor het hier
lekker warm is. Maar sinds de industriële revolutie stoten de mensen meer
broeikasgassen uit, die in de atmosfeer terecht komen.
Na de uitvinding
van stoommachine is de mens massaal begonnen met steenkool, olie en gas te
verbranden. Dit werd gedaan om energie op te wekken. Op deze fossiele brandstoffen
draaiden onze fabrieken, rijden onze auto’s en stoken onze energiecentrales.
Bij de verbranding
van fossiele brandstoffen ontstaat CO2. Dit is het belangrijkste
broeikasgas, omdat we er zeer veel van uitstoten.
Gevolgen
De opwarming van de
aarde is overal op aarde te merken. Aan de polen smelt het ijs met zienderogen.
Overal ter wereld
neemt het aantal overstromingen toe. In Europa zijn er nu drie keer zoveel als
50 jaar geleden. Hevige neerslag en zware stormen zijn hiervan de oorzaak. Ook
ontbossing speelt een rol:
Doordat in veel
gebieden een groot deel van de bomen, die veel water verbruiken verdwenen zijn
loopt nu meer water weg over het land en sleurt het zelfs heel wat van dat land
mee.
Andere gebieden
kampen dan weer met grote droogtes. Hier is vooral Afrika de duppe van. De
oppervlakte van het Tsjaadmeer verminderde van 26 000 km2 tot 1500
km2.
Dieren krijgen het
ook door de opwarming hard te duren. Het begint in de zeeën: door de stijgende
temperatuur sterven koralen af en die zijn net heel belangrijk voor het andere
zeeleven. Ook voor grotere zoogdieren is de ijsbeer is de opwarming fataal. Door het smelten van
het ijs verliezen ze grote delen van hun leefwereld.
Kyotoprotocol
Om de opwarming van
de aarde tegen te gaan werd in 1997 het Kyotoprotocol aangenomen. Dit kent
geïndustrialiseerde landen een hoeveelheid uitstoot rechten voor broeikasgassen
toe in de periode 2008- 2012. Zo moet België zijn uitstoot van broeikasgassen
in deze periode terugschroeven met 7,5% terugschroeven.
Het protocol
streeft ernaar dat landen hun uitstoot van broeikasgassen door intern beleid en
maatregelen zouden doen dalen.
Het protocol
voorzag ook drie flexibiliteitsmechanismen, die de landen moeten toelaten hun
reductiedoelstelling op een economisch efficiëntere manier te realiseren:
De emissiehandel:
Voor een aantal landen zal de kost om hun broeikasuitstoot te verlagen
hoger zijn dan voor andere. Zij hebben de mogelijkheid om bijkomende
uitstootrechten te verwerven door te investeren in buitenlandse reductieprojecten
of door de uitstootrechten aan te kopen.
Anderzijds kan een land dat door een doordacht intern beleid en door
efficiënte maatregelen een grotere emissiereductie realiseert, die overschot
verkopen aan andere landen die zelf meer denken te zullen uitstoten dan wat het
Protocol toestaat.
Dit zorgt ervoor dat de inspanningen op een economisch efficiënte manier
worden verdeeld. Het resultaat is hetzelfde, maar de totale kosten zijn lager.
De
gemeenschappelijke uitvoering: daarbij investeert een land in projecten voor
emissievermindering in een ander industrieland, in ruil voor bijkomende
emissiekredieten.
Het mechanisme voor
schone ontwikkeling: investeringen in een project voor emissievermindering in
een ontwikkelingsland genereren eveneens bijkomende emissiekredieten voor het
donorland.
Tien tips
Isoleer
je woning
Zet de
verwarming ’s nachts uit
Kies
een douche boven een bad
Kies
voor verse producten
Eet
minder vlees
Doof de
lichten wanneer u de kamer verlaat
Ga te
voet of gebruik de fiets voor kleine verplaatsingen
Koop
zuinige elektrische toestellen
Koop
energiezuinige verlichting
Kies een zuinige wagen
Natuurrampen
Aardbevingen
Wat is een aardbeving?
Zoals eerder
vermeld bestaat de aarde uit meerdere lagen. De buitenste laag is de aardkorst.
Een aardbeving ontstaat bij een trilling in deze aardkorst.
Meestal wordt
een aardbeving veroorzaakt door het schuiven van platen waaruit de aardkorst
bestaat. Deze platen zijn voortdurend in beweging en dit kan trillingen
veroorzaken.
Op een
breuklijn kunnen drie verschillende dingen gebeuren
De platen
worden tegen elkaar aangedrukt
Als twee
platen naar elkaar toe bewegen dan kan het zijn dat er geen ruimte meer is
tussen de twee delen aardkorst. De platen schuiven dan vaak over elkaar heen,
waardoor een aardbeving kan ontstaan.
de onderste
plaat smelt omdat hij in de tweede laag van de aarde terecht komt waar het erg
warm is. als de platen recht tegen elkaar schuiven dan ontstaat er een
overvloed aan materiaal dat naar boven wordt gedrukt. Hierdoor ontstaan er
bergen.
De platen
kunnen ook langs elkaar bewegen. Als de platen strak tegen elkaar aan liggen,
maar toch langs elkaar willen bewegen, dan wordt eerst veel spanning opgebouwd.
Op een gegeven moment wordt de spanning te groot, waardoor de platen met een
schok langs elkaar schuiven en een aardbeving ontstaat. Het schuiven van platen
is veruit de meest voorkomende oorzaak van aardbevingen.
Andere
oorzaken zijn het inslaan van een meteoriet in de aarde, het instorten van
ondergrondse grotten of een vulkaanuitbarsting.
De plaats
waar een aardbeving plaatsvindt, wordt het hypocentrum genoemd. De plaats op
het aardoppervlak recht boven het hypocentrum wordt het epicentrum genoemd. op
deze plek is de aardbeving het zwaarst.
Vloedgolven
Aardbevingen ,
tropische cyclonen, tyfonen en orkanen kunnen aanleiding geven tot zeer hoge en
snel voortlopende golven.
Als een aardbeving
de oorzaak is, spreekt men van een tsunami. Vloedgolven door stormen kunnen een
hoogte bereiken van zes tot dertien meter en in ondiep water en in inhammen kan
een tsunami uitgroeien tot tientallen meters hoogte. Vloedgolven eisen meestal
veel slachtoffers op.
Tsunami’s
Een tsunami is een
grote golf die op gang komt door een onderzeese aardbeving. Het zeewater neemt
de energie van de aardbeving op en zet deze om in krachtige golfbewegingen die
honderden of duizenden kilometers over de aardbol reizen en elke kust die ze
bereiken grote schade kunnen toebrengen. Via tsunami’s hebben dus ook
onderzeese aardbevingen een verwoestend effect op het land. Het ontstaan en de
ontwikkeling van een tsunami verloopt volgens een aantal vaste fasen.
Opbouw van spanning
leidt tot een onderzeese aardbeving
Fase 1:
Opbouw van spanning leidt tot een onderzeese aardbeving
het
aardoppervlak bestaat uit losse platen die ten opzichte van elkaar kunnen
bewegen. De grenzen van de platen lopen grotendeels door zee. Deze platen
kunnen langs elkaar schuren, tegen elkaar botsen of onder elkaar schuiven.
Wanneer dit gebeurd treden grote spanningen in de aardkorst op. De spanning
loopt op, tot het onhoudbaar wordt.
Wanneer de
spanning zich ontlaadt, ontstaan er grote schokgolven die de aardkorst in
trilling brengen. Op het land zijn zulke spanningsontladingen voelbaar als een
aardbeving.
Meestal zijn
spanningen die opgebouwd worden als een oceanische plaat onder een continentale
plaat schuift groot genoeg om een tsunami te laten ontstaan.
Fase 2:
De waterkolom komt in beweging
Door de
energie die vrijkomt van de aardbeving begint ook de waterkolom boven het
epicentrum van de beving te trillen. Wanneer de trilling helemaal door naar
boven gaat, dan ontstaat er een cirkelvormige rimpeling aan het wateroppervlak.
De beving
brengt een groot watergebied in beweging. Hoe klein de rimpeling ook oogt,
omdat hij zich over een groot gebied uitstrekt bevat hij veel energie.
Fase 3:
Rimpelingen aan het wateroppervlak beginnen zich horizontaal te verplaatsen
omdat de
zwaartekracht aan het omhoog bewegende water trekt, wordt de verticaal gerichte
energie van de aardbeving omgezet in een horizontale beweging. Hierdoor splitst
de ontstane rimpeling zich op in meerdere golven, die zich van het epicentrum
van de beving verwijderen. De golven hebben dezelfde kringvorm en vertonen
hetzelfde gedrag als de kringen die ontstaan als men een steen in een vijver
gooit.
Fase 4:
De golven verwijderen zich met grote snelheid van het epicentrum
De golven
drijven weg van het epicentrum. De snelheid waarmee dit gebeurd is niet overal
even groot. In het algemeen geldt dat golven die zich over diep water
verplaatsen een grotere snelheid hebben dan golven die zich over ondiep water
verplaatsen.
Ondiep water
zorgt ervoor dat de golfsnelheid afremt.
De snelheid
waarmee een tsunami over zee reist, is ook afhankelijk van de kracht van de
aardbeving. Hoe sterker de schokgolven hoe groter de aan het water afgegeven
hoeveelheid energie en hoe sneller de golfverplaatsing.
Fase 5:
De golven naderen de kust en veranderen in een rolgolf (tsunami)
Zodra de golf
de kust nadert, begint het grondeffect op te treden. De voorkant van de golf
wordt geremd, dit komt door de weerstand die hij opneemt van de oplopende
bodem.
De golf wordt
in elkaar gedrukt, waardoor de achterkant over de voorkant van de golf heen
gaat lopen. De golf verandert in een tsunami.
Fase 6:
Golfsnelheid wordt omgezet in golfhoogte
De oplopende
kustlijn zorgt ervoor dat de golf verder in hoogte toeneemt. Het water krijgt
weerstand van de bodem en dit drukt de golf in elkaar. Dit heeft als gevolg dat
de golf meer energie krijgt. De achterkant van de golf, loopt tegen de voorkant
van de golf, waardoor de golf verder in hoogte toeneemt.
De golf
stijgt, hierdoor wordt zeewater in de golf omhoog getrokken. De kustlijn trekt
zich nu in korte tijd tientallen tot honderden meters terug. Even lijkt het eb
te worden. Dit kan enkele minuten duren.
Fase 7:
De tsunami overspoelt het land en richt verwoestingen aan
Wanneer de
grote golf uiteindelijk de kust bereikt, rolt hij als een muur van water over
het land heen. Het is een totale verwoesting voor alles wat zijn pad kruist.
Zo’n muur van water kan enkele meters tot wel dertig meter hoog zijn.
Wie deze
krachtige golf overleeft, is nog niet in veiligheid. Wanneer het water zich
terug trekt, gebeurt dit met evenveel kracht als het gekomen is. tegen de
zuigende water van het water is vrijwel niets bestand. Bovendien moet men er
rekening mee houden dat de eerste krachtige golf gevolgd kan worden door
meerdere tsunami’s.
In 2004 werd onder andere Sri Lanka geteisterd door een zware tsunami. TIP: laat dit filmpje zien aan je leerlingen, zo kunnen ze zich de gevolgen beter voorstellen.
Orkaan
Een orkaan is een
storm met veel regen en extreme wind die, wanneer hij aan land komt, veel
schade kan veroorzaken.
Bij 118 kilometer
per uur wordt de tropische storm officieel een orkaan genoemd.
In de buurt van de
evenaar is de lucht het warmst. Dat komt doordat dat gebied gemiddeld gezien de
meeste zonnestraling in een jaar ontvangt. De lucht gaat omhoog en wanneer het
onstabiel is, ontstaan er buien.
Het is de grens tussen
het weer op het noordelijk en zuidelijk halfrond. In deze onstabiele zone
ontstaan buien. Onweerswolken groeien maar door. Vaak ontstaat er een gebied
met buiten.
Orkanen halen hun
energie uit warm zeewater waarvan de temperatuur minimaal 26 graden bedraagt.
In een orkaan beweegt de lucht in een spiraalvormige beweging van buiten naar
binnen en neemt daarbij zeer veel vocht en warmte van het water op.
Orkanen verschillen
qua sterkte. Op basis van deze kracht kan men orkanen in vijf categorieën indelen:
Categorie 1 heeft winden tot en met 152 km/uur.
categorie 2 tot en met 176 km/uur.
categorie 3 tot en met 208 km/uur.
categorie 4 tot en met 248 km/uur.
categorie 5 is groter dan 248 km/uur.
Kenmerkend voor orkanen is het zogenaamde ‘oog’. In het midden van een
orkaan is het windstil. Het oog dat zich in het centrum van een orkaan vormt,
is een rustig gebied waar de luchtdruk het laagst is.
De krachtigste winden en hevigste buiten worden gewoonlijk vlak buiten
dit oog gevonden. Dit wordt de buienmuur
genoemd. een buienmuur is een ring van wolken die zich tot hoog boven de zee
uitstrekken.
Orkanen kunnen een hoogte van vele kilometers hebben. Deze verwoestende stormen
gaan gepaard met enorme hoeveelheden regen.
TIP:De VS is pas geteisterd door Orkaan Sandy. Actualiteit in de les PAV is rond dit onderwerp zeker toepasbaar. Filmpjes zoals hieronder kan je zeker gebruiken in de les!
Tornado’s
Tornado’s
kunnen snelheden bereiken van meer dan 480 kilometer per uur. Tornado’s komen
het meest voor in de Verenigde Staten en Australië. In de VS ontstaan ze aan
het einde van de winter en begin van de lente, wanneer koude lucht uit het
noordpoolgebied en warme, vochtige lucht ten noorden de tropen elkaar ontmoeten
en de atmosferische instabiliteit aanwakkeren.
De draaiende beweging begint wanneer winden op grote hoogte sneller en
vanuit een andere richting waaien dan winden op geringere hoogte en daardoor
het hele systeem in rotatie brengen. Ieder roterend object beweegt sneller
wanneer het meer van de as van rotatie wordt geconcentreerd.
Naarmate de rotatie krachtiger wordt, begint hij zijn weg naar de grond
te zoeken. Uiteindelijk verschijnt er een kolom snel roterende lucht aan de
onderkant van de wolk. Deze rotatie kan zichtbaar worden als een slurfvormige
wolk, wanneer de luchtdruk in die wolk voldoende laag is om de condensatie te
laten plaatsvinden.
Wanneer deze slurf de grond bereikt, heeft men te maken met een volledig
ontwikkelde tornado.
Andere
namen voor een orkaan
Langs de kust van de Verenigde Staten spreekt men van “Hurricanes”, in de
Indische Oceaan van “Tropical cyclones” en bij Japan, China en Filippijnen van
Typhonen.
Waar
komen orkanen en cyclonen voor?
Ze komen voor in de tropische gebieden van de aarde en trekken soms
langzaam, soms razendsnel. Uiteindelijk komen ze in koudere gebieden of op land
waar ze verdwijnen.
Het grote
gevaar van cyclonen
Het grootste gevaar van een cycloon is de stormvloed die hij veroorzaakt.
Onder het centrum van de cycloon bevindt zich een berg van opgetrokken water.
De hoogte van die waterberg hangt af van de helling van de zeebodem nabij de
kust. Hoe minder steil deze helling is, des te geringer is het volume waarin de
waterberg kan worden gedempt en des te verder zal het water landinwaarts worden
getrokken. Cyclonen verzwakken boven land, doordat de toevoer van vochtige lucht
dan wordt afgesneden en de draaibeweging als gevolg van wrijving met de grond
afneemt. Wordt een cycloon niet door land onderschept, dan kan hij op gematigde
breedten terechtkomen en overgaan in een lagedrukgebied, ofwel een depressie.
Die brengt op het vasteland vaak hevige regenval en dus overstromingen.
Orkaanfeiten
De krachtigste orkaan die voorkwam is de Labor Day orkaan. Van 2 tot 5
september 1935 trok deze met windsnelheden van gemiddeld 320 kilometer per uur
over Florida. De juiste windsnelheid was niet te bepalen want alle
windmeetapparatuur werd vernield. De orkaan activeerde ten zuiden van Florida
snel en vervolgde zijn weg over Georgia en South Carolina. Er vielen 423 doden
en de zee steeg zes meter!
Op 12 oktober 1979 naderde Tip het eiland Guam op 500 kilometer. De
orkaan was met een diameter van 2200 kilometer een van de grootste die is
waargenomen. De temperatuur in het oog van de orkaan was 30 graden. De
windkracht rond het oog liep op tot 306 kilometer per uur.
De orkaan die me meeste doden veroorzaakte was een naamloze orkaan.
In het jaar 1900 werd een plaatsje in Texas door een enorme stormvloed plat
gewalst. Bijna 8000 mensen kwamen om het leven.
Antwoord op de vragen
De tentoonstelling
Hieronder vind je
een aantal foto’s van de tentoonstelling.
Op deze foto’s is
duidelijk te zien wat De Keyzer bedoelt met: ‘ik wil de mooiste, bizarste
plekjes van de Europese kust vastleggen op foto.
Bovendien is op
deze foto’s duidelijk te zien hoe hoog het zeewater staat en wat mogelijk
gevaren kunnen zijn.
Wat is de opwarming van de aarde?
Sinds de industriële revolutie zijn we begonnen met het
verbranden van olie, steenkool, … Dit werd gedaan om energie op te wekken. Door
de jaren heen zijn we dit immens veel gaan doen met als gevolg dat er zeer veel
CO2 wordt uitgestoten. Dit heeft als gevolg dat de warmte niet uit de atmosfeer
geraakt, maar op aarde blijft. Dit zorgt op zijn beurt voor een opwarming van
de aarde.
De temperatuur op aarde is al met 2° gestegen. 2° lijkt niet
veel, maar het heeft immense gevolgen.
Het gat in de ozonlaag heeft ook invloed op de
klimaatsveranderingen. De ozonlaag beschermd ons tegen de ultraviolette straling
van de zon. Deze straling is kankerverwekkend en verzwakt het immuunsysteem. De
straling beschadigd het metabolisme van de planten. Hierdoor verloopt de
fotosynthese veel trager. De ultravioletstralingen beschadigen ook
micro-organismen. Zij spelen een belangrijke rol in de voedselketen. Wanneer in
de Antarctische oceaan de hoeveelheid fytoplankton afneemt, heeft dit
dramatische gevolgen voor zoogdieren zoals walvissen en robben.
Zonder de aanwezigheid van de ozonlaag zou leven op aarde
niet mogelijk zijn.
Het gat in de ozonlaag werd in 1985 ontdekt. Onderzoekers
dachten dat er iets mis was met hun apparatuur, maar dat was niet het geval. Wanneer
de bevindingen genoteerd werden, besefte men dat dringend iets aan het gat
moest gedaan worden.
Het milieuprogramma van de Verenigde Naties startte in 1991
het Programma Action Ozone. De lijst met verboden industriële gassen werd
verder aangevuld en er kwamen strengere controles.
Deze inspanningen hebben pas effect na enkele jaren. Het
broeikaseffect heeft ook zijn invloed op de ozonlaag. Door het broeikaseffect
wordt de stratosfeer kouder en breken de ozonmoleculen verder af.
Welke gevolgen heeft dit?
De opwarming van de aarde heeft catastrofale gevolgen. Niet
alleen voor de mens, maar ook voor de fauna en flora.
Mogelijke gevolgen zijn:
Voor de mens:
Wereldwijde honger: de opwarming van de
aarde heeft een ernstige klimaatsverandering tot gevolg waarbij regen, droogte
en vorst op andere tijden en andere plaatsen zullen voorkomen. De landbouw
wordt daarbij ernstig verstoord en eer de landbouwinfrastructuur kan aangepast
worden aan de nieuwe situatie zullen velen van honger omgekomen zijn.
Overstromingen: De stijging van de
zeespiegel is het meest besproken gevolg van de opwarming van de aarde.
Kuststeden als Bangkok, Hanoi en Ho Chi Minh-stad krijgen nu al af te rekenen
met steeds ergere overstromingen. Kleine eilanden kunnen helemaal in de golven
verdwijnen; in dichtbevolkte rivierdelta's wordt het grootste aantal mensen
getroffen.
Massale volksverhuizingen: Volgens een
studie van Oxfam Australië kan de klimaatverandering de komende 40 jaar tot 8
miljoen mensen op de vlucht jagen op de eilanden in de Stille Zuidzee, en 75
miljoen in de hele regio van Azië en de Stille Oceaan.
Natuurrampen:
Klimaatwetenschappers gaan ervan uit
dat er meer overstromingen en stormen zullen komen. Na dergelijke rampen
krijgen ook besmettelijke ziekten als diarree, cholera en dengue meer kansen.
Britse wetenschappers leggen zelfs een verband tussen de stijging van de
zeespiegel en een toenemend aantal aardbevingen en vulkaanuitbarstingen langs
de grote breuklijnen.
Voor de natuur:
Uitsterven van de zeedieren: meer CO2
in de lucht, betekent ook dat meer koolzuur oplost in het zeewater. De oceanen
gaan hierbij verzuren en dit zuur lost de kalk van de schelpdieren op. Deze
staan aan de basis van de voedselketen in de oceanen. Massaal uitsterven van
alle zeedieren is dan onvermijdelijk.
Gletsjers smelten weg: Hogere temperaturen doen de
ijsvoorraden op aarde wegsmelten. De ijskappen op de Himalaya
en de Hindoekoesj kunnen binnen twintig tot dertig jaar verdwenen zijn. Het
laatste ijs op de Kilimanjaro, de hoogste berg van Afrika, kan nog sneller weg
zijn, terwijl ook in Zuid-Amerika de gletsjers zienderogen krimpen. Nog beangstigender, is het razendsnelle afsmelten van de ijskap op Groenland. Die ijskap bevat voldoende
water om de zeespiegel wereldwijd met 7 meter te doen stijgen.
De verandering van het klimaat zal veel
dier- en plantensoorten doen verdwijnen. De erg diverse Mekong-regio zal daar
een van de slachtoffers van worden, net als het Groot Barrièrerif in Australië.
Als dat koraalrif helemaal afsterft, dan kost dat Australië in de loop van deze
eeuw 37,7 miljard euro.
Naarmate bossen droger worden en de
temperaturen stijgen, neemt het risico op bosbranden toe. Tussen 2000 en 2006
werden er per jaar ongeveer 50.000 bosbranden geteld in de regio van de
Middellandse Zee, tegenover een gemiddelde van 30.000 branden in de jaren
tachtig. Dit kan je zien in onderstaand filmpje
Welke verdragen zijn er opgesteld om de opwarming tegen te
gaan?
Het meest bekende verdrag is het Kyotoverdrag. De landen die
dit verdrag hebben ondertekend, moeten hun uitstoot beperken. Dit doen ze door
minder CO2 de lucht in te stoten. Elk land heeft een deadline opgelegd
gekregen, bij het verstrijken van deze deadline moet hun uitstoot tot een,
vooraf, vastgelegde waarde gezakt zijn. Gebeurd dit niet dan krijgen ze een
boete.
Een land met veel uitstoot, kan lucht van een ander land
‘overkopen’. Wanneer een land ver onder zijn limiet zit, kan hij de rest aan
een ander land verkopen. Je verkrijgt een win-win situatie.
Heeft de opwarming invloed op natuurrampen? Wat zijn de
meest voorkomende natuurrampen?
De opwarming van de
aarde heeft invloed op ons klimaat, dus ook op de vele natuurrampen die de
laatste tijd in het nieuws komen.
De opwarming zorgt
ervoor dat de zeespiegel stijgt, dit is duidelijk te zien op de foto’s van de
Keyzer.
Door een stijging
van de zeespiegel komen hele dorpen, landen onder water te liggen.
Overstromingen zijn dan ook geen uitzonderingen.
Deze overstromingen
hebben desastreuze gevolgen, wanneer er een aardbeving bij komt kijken. De
overstroming veranderd in een tsunami, een natuurramp die zorgt voor schade aan
mensen en aan natuur.
We kunnen deze niet
los zien van de opwarming. Denk ook maar aan onze seizoenen die veranderen. De
winters worden steeds kouder, men welbefaamde sneeuwstormen en de zomers worden
warmer. Dit zorgt voor meer droogte, waardoor hele continenten kunnen
uitdrogen.
Deze droogte kan
ook zorgen voor bosbranden en deze bosbranden zijn nadelig voor mens, plant en dier.
Tips voor leerkrachten
'Opwarming van de aarde' is een zeer actueel onderwerp en past perfect binnen een thema PAV. Vanaf dit jaar zijn de er nieuwe leerplannen voor de tweede graad BSO. Hierin zijn een aantal leerplandoelstellingen opgenomen over natuurwetenschappen. We kunnen er als PAV leerkracht niet meer onderuit om iets rond te natuur te behandelen tijdens de les. Leerlingen horen te weten wat er gaande is met de natuur.
Waarom is het in de winter kouder?
Waarom is het in de zomer warmer?
Wat is een tsunami en wat zijn hier de gevolgen van?
Het zijn actuele onderwerpen die regelmatig in het nieuws verschijnen. Aan ons om ze leuk aan te brengen tijdens de les! Op deze website vind je een cartoonanalyse rond de droogte in Afrika, maar ook enkele foto's van de tentoonstelling. Deze foto's kan je gebruiken tijdens een motivatiefase, maar kan je ook via een KIAM methode behandelen. Ook leuk om te behandelen is de film 'An inconveniënt Truth' van Al Gore. Een film over de opwarming van de aarde. Je kan ervoor opteren dat leerlingen de hele film bekijken, zorg er dan voor dat leerlingen een duidelijke focus meekrijgen en dat ze al heel wat voorkennis hebben, zodat ze alles van de film begrijpen. Je kan er ook voor opteren om fragmenten uit de film te laten zien.
